“We delen de groeiende zorgen over klimaatverandering(...) de manier waarop de wereld nu is ingericht is niet houdbaar op termijn”, zo liet Helge Lund in mei van dit jaar weten. In de huidige context zijn het niet eens spannende uitspraken. Toch is het goed te bedenken dat deze een aantal jaren geleden ondenkbaar waren uit de mond van de president-commissaris van een van ’s werelds grootste energieconcerns, het Britse BP.

In mei riep BP zijn aandeelhouders op om voor een resolutie te stemmen die het concern verplicht tot meer openheid over de manier waarop BP denkt de klimaatdoelen van Parijs te halen. De oproep leidde tot kritiek aangezien BP tegelijkertijd een verdergaande oproep van beleggers over uitstoot naast zich neerlegde.

Hoe dan ook, de druk van beleggers op ondernemingen om duurzamer te gaan opereren neemt onmiskenbaar toe. En het is geen kwestie van pleiten voor een betere wereld, maar eerder het besef en de vrees dat klimaatverandering voor een snelle omslag kan zorgen in complete bedrijfstakken, niet alleen door de fysieke gevolgen van klimaatverandering, maar ook door veranderend maatschappelijk sentiment en nieuwe wet- en regelgeving. Illustratief zijn bijvoorbeeld de resultaten van een onderzoek door de gerenommeerde Britse denktank op het gebied van duurzaamheid, Carbon Tracker, die laten zien dat de helft van de investeringen van grote energiemaatschappijen in nieuwe olievelden weggegooid geld is als de wereld aanstuurt op halvering van de CO2-emissie in 2030.

Het waren niet de minste die eerder dit jaar BP dwongen tot openheid van zaken over de eigen duurzame strategie. Het initiatief was afkomstig van Climate Action 100+, een groep van grote beleggers die gezamenlijk meer dan 35.000 miljard dollar aan beleggingsgeld vertegenwoordigen. Niet eerder vormden beleggers een zo machtig blok op het gebied van duurzaamheid. Onder de meer dan 370 grote beleggers die Climate Action 100+ steunen bevinden zich ook grote Nederlandse spelers als ABP, PGGM, Achmea en Actiam.

Begin oktober publiceerde Climate Action 100+ voor de eerste keer een rapport over voortgang op het gebied van duurzaamheid bij de meer dan honderd ondernemingen met de meeste broeikasuitstoot wereldwijd. De publicatie geeft een indringend inkijkje in de progressie, de problemen en de hier en daar nog heersende dubbele moraal bij ondernemingen.

Goed nieuws is er zonder meer als het gaat om de manier waarop ondernemingen de aandacht voor klimaatverandering op bestuursniveau hebben geregeld. Meer dan driekwart van de onderzochte ondernemingen heeft een eindverantwoordelijk functionaris voor klimaatverandering aangewezen in het bestuur. Van de consumentenbedrijven heeft zelfs meer dan 90 procent een bestuurder aan boord die expliciet verantwoordelijk is voor de problematiek van klimaatverandering.

De functionarissen in kwestie hebben echter nog veel werk te doen. Bij meer dan negentig procent van de ondernemingen blijkt het eigen beleid niet te stroken met de lobby-activiteiten van de sector waartoe de onderneming behoort. Shell bijvoorbeeld was lang lid van de American Fuel and Petrochemical Manufacturers Association, een lobbyorganisatie die zich verzette tegen Amerikaanse wetgeving om de uitstoot van broeikasgassen te reguleren. Shell heeft, na druk van beleggers, het lidmaatschap van de AFPM opgezegd.

Een gespleten beeld is ook zichtbaar als gekeken wordt naar de concrete doelstellingen van ondernemingen op het gebied van broeikasuitstoot. Zeven van de tien onderzochte ondernemingen hebben kwantitatieve langetermijndoelen gesteld om uitstoot te beperken. In meer dan 80 procent van de gevallen blijken die doelen echter niet aan te sluiten bij de doelen die wereldwijd zijn afgesproken, bijvoorbeeld in het Parijse akkoord uit 2015.

Een van de grootste knelpunten voor beleggers om de kansen en risico’s van ondernemingen op klimaatgebied in te schatten is informatie. Harde verplichtingen zijn er vooralsnog niet. Desondanks deelt driekwart van de bedrijven informatie met het CDP, de non-gouvernementele organisatie die voor beleggers gegevens verzamelt over koolstofuitstoot. Tegelijkertijd publiceert minder dan de helft scenario’s over de mogelijke impact van de gevolgen van klimaatverandering op de eigen onderneming. Scenario-analyses zijn bij uitstek nuttig voor beleggers om risico’s te kunnen inschatten.

Climate Action 100+ blijft druk zetten op ondernemingen om beter beleid op te tuigen en hierover beter te communiceren. Stempunten indienen op aandeelhoudersvergaderingen is maar één manier. De organisatie probeert via gesprekken achter de schermen ondernemingen tot beterschap te bewegen. Ook wordt niet geschuwd om bestuurders weg te stemmen als ze aantoonbaar geen resultaten bereiken op klimaatgebied.

De VEB volgt een soortgelijke aanpak. Geen belegger kan er immers omheen dat in het selectieproces van investeringsmogelijkheden aandacht voor factoren als energieverbruik, klimaat, beschikbaarheid van grondstoffen, gezondheid, veiligheid en goed ondernemingsbestuur een steeds grotere rol speelt. Het negeren van de kansen en risico’s die deze factoren met zich meebrengen, kan een materieel effect hebben op het financiële rendement van beleggers.

Daarom benoemt de beleggersvereniging klimaatverandering en – als vanouds – kwesties van goed bestuur in contacten met Nederlandse en Europese ondernemingen. VEB heeft onlangs alle beursgenoteerde ondernemingen in Nederland opgeroepen om in hun jaarverslag hun doelstellingen en beloften op het gebied van klimaat en ‘governance’ overzichtelijk weer te geven, zodat beleggers weten wat ze mogen verwachten.

Tegelijkertijd blijft VEB onderzoek doen naar de markt van groene beleggingen. De meest recente analyse is te lezen vanaf pagina 10 'Duurzame beleggingsfondsen - Nog een wereld te winnen'.